|
Dębowa Góra - wioska utworzona wśród puszczy leśnej, w bliżej nieokreślonym czasie. Pod koniec XVIII wieku posiadała 5 chałup i dwie karczmy. Była własnością Dębowskich, którzy prawdopodobnie mieli tutaj dwór i folwark, (Jeden z przedstawicieli rodziny, Jan z Dębowej Góry herbu Dęboróg, piastował w połowie XVIII wieku stanowisko starosty będzińskiego) a następnie księcia Ludwika Anhalt von Pless. W XIX wieku przekształciła się w osadę przemysłową. Najpierw zaczęto rozwijać tutaj górnictwo węglowe. Pierwsza kopalnia na terenie Dębowej "Hrabia Fryderyk", czynna była w latach 1850 - 1868. Należała do właścicieli Sielca - od 1856 do hrabiego Jana Marii Renarda. W 1863 roku powstały następne kopalnie: "Ludmiła", zwana również kopalnią "Hr. Renard". Posiadała dwa szyby wydobywcze głębokości 80m "Moebius" i "Jan". Nie pracowała długo, bowiem w 1881 r. została zatopiona przez podziemną kurzawkę i wody Czarnej Przemszy. Śmierć poniosło wówczas ok. 200 robotników. Podejmowane próby jej odwodnienia nie przynosiły efektów. Dopiero w 1958 r. kopalnia "Niwka-Modrzejów" włączyła jej wyrobiska, po odwodnieniu, do swoich.
W dobrach renardowskich położonych na terenie Dębowej Góry istniała również kopalnia "Andrzej" ("Graf Andreas"), eksploatowana w latach 1863 - 1892 i "Fryderyka Joanna". "Fryderyka Joanna" uruchomiona w 1880 r., od 1917 r. dzierżawiona przez Gwarectwa "Hrabia Renard" G. Forentzowi, a następnie H. Priwerowi. Na gruntach Ludwika Mauvego przez pewien czas (1909 - 1910) wydobycie prowadziła kopalnia "Dębowa Góra".
Oprócz wymienionych wyżej zakładów górniczych do Gwarectwa "Hrabia Renard" należała cegielnia parowa uruchomiona w 1900 r., produkująca różne rodzaje cegły na potrzeby własnej firmy i na sprzedaż, kamieniołomy z wapiennikami oraz walcownia rur i żelaza (późniejsza huta "Cedler") wybudowana w latach 1901 - 1906.
Już od lat 80. XIX w. rozwijał się w Dębowej Górze przemysł hutniczy i metalowy. W 1881 r. niemiecki przemysłowiec z Zabrza, Adolf Deichsel uruchomił tutaj fabrykę lin i drutu, która produkowała m.in. liny wyciągowe do kopalń. Przekształcona w spółkę akcyjną firma rozbudowywała się i rozszerzała asortyment produkcji. Po II wojnie światowej działała jako Sosnowiecka Fabryka Lin i Drutów (później "Falind" Sp. z o.o.). Od listopada 2005 r. dzierżawi ją firma Polskie Liny Sp z o.o.
W 1883 r. rozpoczęła działalność huta "Puszkin" należąca do niemieckiego przemysłowca Gwidona H. von Donnersmarcka; od 1920 r. huta "Staszic".
W Dębowej Górze mieścił się najstarszy szpital dla pracowników dominium hrabiego Renarda, założony w latach 60. XIX wieku (w 1970 r. przeniesiony został do nowego budynku w Sielcu). Tutaj także do ok. 1900 r. była szkoła ludowa dla dzieci robotników.
Warto wspomnieć, iż w Dębowej Górze powstała pierwsza na terenie późniejszego miasta biblioteka publiczna, założona przez Marię Kondracką. Do Sosnowca Dębową Górę przyłączono w 1915 r.
Źródło:
1. Jan Przemsza-Zieliński "Sosnowiec znany i... nieznany" (1992), Sowa-Press, Ekspres Zagłębiowski
2. Marian Kantor-Mirski "Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy" (1931-32)
|
