|
Środula i Środulka - na obszarze dzielnicy wyróżnić można: Środulę Górną, Środulę Dolną, Środulkę, Kolonię Zuzanna. Dokładny czas powstania Środuli jest nieznany. Wiadomo, że w 1645 na drodze wiodącej z Będzina do Mysłowic istniała osada karczmarska o tej nazwie. Historycznie należała do dóbr Zagórza. Do 1880 roku stał tutaj folwark wybudowany w bliżej nie określonym czasie. W drugiej połowie XIX wieku osada była własnością Gwarectwa von Kramsty, które wydzierżawiło ją W. Meyherholdowi. Na znaczeniu zyskała, gdy w okolicy powstały zakłady przemysłowe Fitznera-Gampera, przędzalnia Schoena, fabryki chemiczne na Środulce. Pierwotnie większość zabudowy Środuli stanowiły domy wzniesione głównie z kamieni wapiennych (surowiec pozyskiwano w wielu okolicznych odkrywkach) z dodatkiem czerwonej cegły. W 1914 Środula została włączona do Sosnowca.
Intensywnie Środula rozbudowywała się po I wojnie światowej. Ciekawostką jest, iż wszystkie ulice równoleżnikowe Środuli otrzymały imiona pisarzy, a południkowe malarzy i rzeźbiarzy (dziś układ ten jest mocno zaburzony).
W okresie II Wojny Światowej wysiedlono Polaków, a na ich miejsce zesłano ludność wyznania mojżeszowego, spędzoną tu z całego Zagłębia, tworząc getto. Istniało ono do 1943 roku, kiedy to podczas akcji likwidacji getta większość jego mieszkańców trafiła do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu lub zginęła.
Od lat 70-tych ubiegłego wieku zaczęło się stopniowe wyburzanie starych środulskich domów i budowa istniejącego do dziś osiedla bloków z wielkiej płyty. Na przełomie XX i XXI wieku w wyniku budowy centrum handlowego "Plejada" nastąpiły dalsze wyburzenia starych zabudowań. Zrównano m.in. z ziemią sporą część zabudowań nazywanych potocznie "barakami", które według opinii wielu mieszkańców stanowiło jedno z najniebezpieczniejszych miejsc w Sosnowcu.
Źródło:
1. Jan Przemsza-Zieliński "Sosnowiec znany i... nieznany" (1992), Sowa-Press, Ekspres Zagłębiowski
2. Marian Kantor-Mirski "Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy" (1931-32)
|
