Sosnowiec

Dzielnica Abisynia w moim obiektywie



Abisynia - charakterystyczna dla Sosnowca w okresie międzywojennym dzielnica biedy. Abisynia znacznie się wówczas rozrosła. W rejonie tym mieszkali głównie bezrobotni i przestępcy budujący lepianki ziemne (wykorzystywano też blachę i tekturę). Tak pisała o niej brukowa Torpeda: Są na Abisynii ludzie różni: uczciwi i złodzieje, mniej lub bardziej biedni. Są tacy, którzy jedzą dwa razy lub raz dziennie.
Już tylko najstarsi mieszkańcy miasta ją pamiętają. Położona była wzdłuż ulicy Naftowej, między torami kolejowymi Drogi Żelaznej Iwanogrodzko-Dąbrowskiej (Dęblińskiej) a korytem Brynicy, mniej więcej za zabudowaniami dworca kolejowego Sosnowiec Południowy, na północny zachód od Radochy. Abisynia powstała pod koniec XIX wieku, kiedy to w związku z wielkim przeludnieniem powstającego centrum przyszłego miasta, część rodzin, gorzej sytuowanych i nie posiadających stałego źródła zarobku, zaczęła właśnie między torowiskami kolejowymi a rozlewiskami Brynicy budować lepianki ziemne, wykorzystując jako materiał budowlany odpady drzewa, blachy, opakowania itd. W dwudziestoleciu międzywojennym była to typowa dzielnica slumsów na obrzeżach dużego miasta, będąca najbrudniejszą plamą na honorze władz.
W miejscu późniejszej Abisynii przed rokiem 1914 istniał rosyjski kordon graniczny (strażnica).
Pod koniec lat dwudziestych XX wieku, po wybuchu wielkiego kryzysu gospodarczego, zaczęli się tam osiedlać ludzie ubodzy eksmitowani z mieszkań za niepłacenie czynszu oraz ci z przybyszów z innych regionów ściągających do Zagłębia Dąbrowskiego w poszukiwaniu pracy, którym się nie powiodło. Bez zezwolenia nadzoru budowlanego wznosili na terenie pokordonowym prowizoryczne budy mieszkalne z rozbiórkowych cegieł, odpadów drzewnych, blachy itd. W ten sposób do lat trzydziestych powstało duże osiedle bezrobotnych - slumsy na obrzeżach dużego miasta przemysłowego.
Nadana spontanicznie nazwa osiedla pochodziła od afrykańskiego kraju (obecna Etiopia) (i nawiązywała do innych osiedli tego typu w miastach przemysłowych Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, na przykład Brazylia, na pograniczu Czeladzi), który z powodu toczącej się w latach 1935-1936 wojny z Włochami gościł na pierwszych stronach ówczesnych gazet, Pekiny, Meksisko itd. Podobne egzotyczne nazwy nadawano też innym powstającym wówczas osiedlom biedoty, na przykład w Mikołowie na Górnym Śląsku.
Powojenna propaganda PRL akcentowała istnienie Abisynii jako smutnej pozostałości okresu kapitalistycznego, która nie miała racji bytu w realnym socjalizmie. Z tego powodu dla mieszkańców lepianek wybudowano trzy bloki mieszkalne (ulice Naftowa, Akacjowa, Różana), do których uroczyście ich przeprowadzono 5 Listopada 1955 roku. Obecnie Abisynia należy do dzielnicy Śródmieście.

Źródło:
1. Jan Przemsza-Zieliński "Sosnowiec znany i... nieznany" (1992), Sowa-Press, Ekspres Zagłębiowski
2. Tomasz Kostro i Anna Urgacz-Szczęsna "Sosnowiec między wojnami, opowieść o życiu miasta 1918-1939" (2014), Dom Wydawniczy Księży Młyn