Sosnowiec

Dzielnica Ostrowy Górnicze w moim obiektywie



Ostrowy Górnicze - pierwotnie Niemce, dziś już zapomniana nazwa miejscowości. Jako osada wyrosła ona w puszczy nadprzemszańskiej w nieznanym bliżej okresie. Pierwsze zapisy historyczne pochodzą z 1590 roku, ale wioska powstała już prawdopodobnie w dobie piastowskiej z osadnictwa jeńców niemieckich lub specjalnie sprowadzonych osadników pochodzenia niemieckiego, mniej więcej po najazdach Tatarów, które wyludniły ziemie dzisiejszego Zagłębia. Właściwą karierę Niemce zaczęły robić z chwilą, gdy w roku 1814 odkryto tu niespodziewanie węgiel, przy kopaniu studni dla browaru. Otworzono początkowo odkrywkową (później głębinową) kopalnię "Feliks", która nosiła to imię po swym założycielu (i dzierżawcy wioski) Feliksie hr. Łubieńskim. Kopalnię dość szybko zaczęto modernizować na kopalnię głębinową - niestety wysiłek budowniczych strawił pożar w roku 1824, który ugaszono dopiero zalaniem chodników. Powtórnie, w nieco innym miejscu, bliżej Maczek, zaczęto eksploatować węgiel w nowej kopalni, także "Feliks". W roku 1841 i ta kopalnia trawiona była pożarem - w tymże roku prowadzono na "Feliksie" jedną z pierwszych akcji ratowniczych, która nie uchroniła jednak nowej kopalni od ofiar śmiertelnych. W 1857 roku rząd rosyjski wydzierżawił tę kopalnię na potrzeby Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej.
W 1874 roku górnictwo na terenie wsi Niemce przejęło Warszawskie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych, wybito nowe szyby, zmodernizowano kolonie Ostrowy i "Teodor" w przysiółku Grabocin. Działalność warszawskiego towarzystwa była bardzo owocna. Zaczęto wprowadzać ulepszenia w urządzeniach kopalń, budować kolonie urzędnicze i robotnicze, szkoły, ochronkę, dom ludowy, salę dla zabaw i przedstawień teatralnych, gospodę z salą balową, bilardem i czytelnią oraz bibliotekę publiczną. Dla użytku robotników urządzono park, wybudowano też szpital, powstała szkoła gospodarstwa domowego dla dziewcząt i dom kąpielowy dla robotników. Prócz górnictwa, koło dawnej kopalni "Feliks" otworzono także hutę cynkową (właściciele: Konstanty Wolicki i Piotr Steinkeller), która później przeszła na własność rządu rosyjskiego, ale zaprzestała działalności w roku 1949. W okresie międzywojennym Niemce należały do tzw. gminy olkusko-siewierskiej z siedzibą w Strzemieszycach.
Po roku 1945 zmieniono nazwę miejsowości na Ostrowy Górnicze (od nazwy przysiółka), następnie połączono ją z Kazimierzem i w 1967r. utworzono miasto Kazimierz Górniczy. Miasto to istniało do roku 1975, kiedy zostało włączone do Sosnowca, jako dwie odrębne dzielnice.

Źródło:
1. Jan Przemsza-Zieliński "Sosnowiec znany i... nieznany" (1992), Sowa-Press, Ekspres Zagłębiowski
2. Marian Kantor-Mirski "Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy" (1931-32)



Zdjęcia w trakcie przygotowania